Ο φωτισμός είναι τέχνη
Δεκέμβριος 1999

ΑΝΝΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ
Τα τελευταία χρόνια η όψη της Αθήνας άλλαξε. Τα ιστορικά της κτίρια δεν είναι πια κρυμμένα στο σκοτάδι, φωτίστηκαν, έλαμψαν. Η Άννα Παπαγιάννη είναι εκείνη που ανέλαβε τη μελέτη και την κατασκευή του φωτισμού των διατηρητέων κτιρίων και ελεύθερων χώρων μέσα από το πρόγραμμα του ΥΠΕΧΩΔΕ για την αναβάθμιση της Αθήνας.

Καθίσαμε μαζί της στο γραφείο της και μιλήσαμε για την καριέρα της, τις απόψεις και τα «πιστεύω» της.

-Πώς ξεκινήσατε να φωτίζετε δημόσια κτίρια;
«Όλα ξεκίνησαν πριν από έξι χρόνια, όταν ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης είχε την έμπνευση να εντάξει το φωτισμό “σημαντικών κτιρίων και ελεύθερων χώρων” στο κέντρο της Αθήνας, μέσα στο πρόγραμμα του υπουργείου για την αναβάθμιση της Αθήνας. Έπειτα από διαγωνισμό που έγινε από τη Διεύθυνση Ειδικών Έργων του ΥΠΕΧΩΔΕ, ανέλαβα εγώ τη μελέτη και την κατασκευή του έργου. Θεωρώ ότι, πέρα από την αισθητική αναβάθμιση του νυχτερινού προσώπου της Αθήνας, εκτελέστηκε και κοινωνικό έργο, καθώς το φως προσέδωσε μια ασφάλεια στους κατοίκους αυτής της πόλης. Σκεφθείτε ότι πριν από το φωτισμό του κήπου και του κτιρίου του Ζαππείου, κανείς δεν το σκεφτόταν καν να περάσει από εκεί τη νύχτα. Πλέον το Ζάππειο αποτελεί ένα ασφαλές μέρος όπου τα παιδιά παίζουν, αλλά και οι άνθρωποι κάνουν τους περιπάτους τους. Τέλος, ανατρέχοντας σε μια απάντηση του Κώστα Λαλιώτη σε συνέντευξή του για το φωτισμό των κτιρίων, κρατάω τα λόγια του: “ο φωτισμός απαλύνει τα συναισθήματα των ανθρώπων και αναβαθμίζει το περιβάλλον”».

– Πέστε μας μερικά από τα κτίρια που έχετε φωτίσει.
«Βουλή (είναι από τα πρώτα κτίρια που έχω φωτίσει), Σαρόγλειο, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο), Ζάππειο μαζί με τον κήπο του, στην οδό Πανεπιστημίου την Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Ελλάδος, Ιονική Τράπεζα, στην οδό Βασ. Σόφιας το Αρεταίειο, το Αιγινήτειο κ.ά. Επίσης το κτίριο Ολυμπιακών Αγώνων, αρκετά κτίρια στη Θεσσαλονίκη και πολλά άλλα».

– Τι σημαίνει «φωτίζω ένα δημόσιο κτίριο»;
«Φωτίζω ένα δημόσιο κτίριο, σημαίνει σεβασμός προς την αισθητική του, χωρίς την παραβίαση της αρχιτεκτονικής δομής του. Φωτίζω σημαίνει την ανάδειξη της ιδιαιτερότητας της αριστουργηματικής κατασκευής του. (Μην ξεχνάμε ότι η Αθήνα έχει μερικά από τα ωραιότερα κτίρια της Ευρώπης). Δεν αφήνω τη νύχτα να επισκιάσει αυτά που είναι ορατά την ημέρα. Ο φωτισμός οφείλει να γίνεται με τις υψηλότερες προδιαγραφές, ώστε να μην οδηγεί στην αλλοίωση των χαρακτηριστικών ενός κτιρίου. Τα φώτα και τα καλώδια τους πρέπει να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο εμφανή».

– Όταν κοιτάζετε τα κτίρια που φωτίσατε, τι σκέψεις σας έρχονται στο νου;
«Κάθε φορά που τελειώνω ένα κτίριο και βρίσκομαι μπροστά στην τελική μορφή αυτού που έχω δημιουργήσει, νιώθω τη δικαίωση και την επιβράβευση που προσφέρει το επιτυχημένο αποτέλεσμα στους συνεργάτες μου και σε μένα. Άλλωστε, δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από τη δημιουργία».

-Διάβασα στη γαλλική’ εφημερίδα «Le Monde», πριν από λίγο καιρό, μια ενδιαφέρουσα κριτική για το φωτισμό σας.
«Ναι, έγραψαν ότι “ανέδειξε τη δύναμη της αρχιτεκτονικής των κτιρίων”, ότι “εντελώς ξαφνικά το κέντρο της Αθήνας μετά φωτισμένα κτίρια κάθε βράδυ μεταμορφώνεται σε πόλη ευγενική – αναβαθμισμένη”».

– Αφού ασχολείστε με το φωτισμό, θα σας ενδιέφερε να ασχοληθείτε με τον κινηματογράφο ή το θέατρο;«Όχι, δεν με ενδιαφέρει, παρ’ όλο που ο κινηματογράφος ως τέχνη με συναρπάζει».

– Ποιο είναι το μεγάλο σας ατού, κυρία Παπαγιάννη;
«Οργάνωση – αποτελεσματικότητα».

– Στο σπίτι σας έχετε μια σημαντική συλλογή έργων τέχνης. Αγαπάτε τη σύγχρονη τέχνη;
«Ναι, ο άνδρας μου κι εγώ αγαπάμε ιδιαίτερα τη σύγχρονη τέχνη, ειδικά Ελλήνων καλλιτεχνών. Μην ξεχνάμε πως η Ελλάδα έχει ορισμένους από τους πιο καταξιωμένους καλλιτέχνες διεθνώς».

– Είστε στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου «Ελπίδα» και έχετε μεγάλη δραστηριότητα. Τι είναι αυτό που σας παρακίνησε;
«Το ότι πιστεύω στη σπουδαιότητα του έργου της “Ελπίδας”. Έργο που έχει αναγνωριστεί από το κοινωνικό σύνολο. Έχουν σωθεί μέχρι στιγμής περισσότερα από 100 παιδιά στις δυο μονάδες μεταμόσχευσης μυελού των οστών στο νοσοκομείο “Αγία Σοφία” που δημιούργησε η “Ελπίδα”. Και αυτή τη στιγμή ο ξενώνας της “Ελπίδας” είναι γεμάτος από παιδιά που φιλοξενούνται (βρίσκονται στο στάδιο της ανάρρωσης), μαζί με τους γονείς τους. Γιατί πιστεύω την ακούραστη, συγκινητική, πραγματικά μεγάλη προσφορά της προέδρου Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη για την “Ελπίδα”. Όλες οι κυρίες του Δ.Σ., καθώς και τα μέλη του συλλόγου, έχουμε παρακινηθεί από την ιδέα της προσφοράς στα άρρωστα παιδιά».

– Με ποιες αρχές μεγαλώνετε την κόρη σας; Τι όνειρα κάνετε γι’ αυτήν;
«Ο Χαλίλ Γκιμπράν, αυτός ο μεγάλος φιλόσοφος και ποιητής, είχε γράψει σ’ ένα βιβλίο του, στον “Προφήτη” αν δεν απατώμαι: “Δώστε στα παιδιά σας την αγάπη σας, όχι τις ιδέες σας. Στεγάστε το σώμα τους, όχι την ψυχή τους. Από εσάς θα πετάξουν μπροστά τα παιδιά σας σαν βέλη ζωντανά”. Νομίζω ότι αυτές οι φράσεις περιβάλλουν όλο το νόημα στη σωστή εκπαίδευση των παιδιών. Αυτό που προσθέτω εγώ, κι έχω προσπαθήσει να της μεταδώσω, είναι η αγάπη για τη ζωή και τα ωραία πράγματα και κυρίως η ανάγκη για ανεξαρτησία. Μια επιτυχημένη οικογένεια και καριέρα που θα της επιτρέψει να ολοκληρωθεί ως άνθρωπος και να βασίζεται στον εαυτό της».

– Ποιο είναι το όνειρο της ζωής σας;
«Το όνειρο της ζωής μου είναι να δω την κόρη μου ευτυχισμένη έχοντας πραγματοποιήσει τους στόχους που η ίδια έχει θέσει».

– Ποια είναι τα χόμπι σας;
«Τα χόμπι μου έχουν να κάνουν με την τέχνη. Λατρεύω τις εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, όπως επίσης τη συλλογή παλιών εικόνων. Το τελευταίο ήταν ένας σημαντικός λόγος που συνετέλεσε στη γνωριμία μας με τον Κωστή. Είχε το ίδιο σπάνιο χόμπι, αλλά με μεγαλύτερο πάθος και περισσότερες γνώσεις από μένα. Το πρώτο του δώρο ήταν μια σπάνια σε θέμα εικόνα του 17ου αιώνα».

– Ποιους θεωρείτε τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στην Ελλάδα σήμερα;
«Σημαντικούς ανθρώπους θεωρώ αυτούς που μέσα από το έργο τους, την προσφορά τους, την κουλτούρα τους, κάνουν κοινωνικό και πολιτιστικό έργο».

– Με ποιο κριτήριο διαλέγετε τους φίλους σας;
«Οι φίλοι μου δεν είναι απαραίτητα άνθρωποι με τα ίδια ενδιαφέροντα κι από τον ίδιο επαγγελματικό χώρο. Άλλωστε, τι πιο εποικοδομητικό από τη φιλία με κάποιον διαφορετικό από σένα, που αντιλαμβάνεται τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική γωνία; Όπως έλεγε και η Francois Dolto, η μεγαλύτερη Γαλλίδα ψυχίατρος του αιώνα μας: “Σ’ αγαπώ γιατί είσαι διαφορετικός”. Οι φίλοι μου είναι άνθρωποι που μπορώ να εμπιστευτώ, που εκτιμώ γι’ αυτά που έχουν πραγματώσει στη ζωή τους είτε μέσω της καριέρας τους είτε μέσω της οικογένειας τους είτε μέσω του κοινωνικού τους έργου».

– Είστε αισιόδοξη;
«Ναι, είμαι πάρα πολύ αισιόδοξη. Άλλωστε το μότο της ζωής μου είναι: “Σκέψου θετικά για να σου έρθουν θετικά”. Και πολλές φορές χρησιμοποιώ τις λέξεις: “ωραία, τέλεια”. Πιστεύω πολύ στην εσωτερική δύναμη του ανθρώπου και βασίζω τις ελπίδες μου στη νέα γενιά, πιστεύοντας ότι αντιμετωπίζει τα πράγματα με μια άλλη ευαισθησία και θα καταφέρει ν’ αλλάξει τη σημερινή μορφή της ζωής μας θέτοντας νέους κανόνες».

– Εμπιστεύεστε το ένστικτο σας;
«Πάρα πολύ και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μπορώ να σχηματίσω μια ακριβή άποψη για το πρόσωπο που βρίσκεται απέναντι μου, Η από την πρώτη ματιά και κουβέντα».

-Αν φανταζόσασταν τον εαυτό σας σ’ ένα παράθυρο, τι θέα θα θέλατε να έχει;
«Φαντάζομαι τον εαυτό μου να βλέπει ένα χιονισμένο τοπίο με φωτισμένα δένδρα, βεγγαλικά να σκάνε στον ουρανό και να ακούγεται η φωνή της Machalia Jackson να τραγουδά το “Merry Christmas”».

Ελισάβετ Παύλου
Ο Δήμος Λευκωσίας προχώρησε σε ειδικό φωτισμό μέρους των τειχών και το αποτέλεσμα απλά... Εντυπωσιακό
Το Ζάππειο και ο Κήπος του δεν είναι, εδώ και λίγες μέρες,
Ο.ΜΠΑΚ.
Και ξαφνικά το Ίδρυμα Πολιτισμού επί της οδού Βύρωνος
Αλήθεια
Ένα έργο τέχνης προηγμένηςτεχνολογίας
Έθνος
Ένας τεράστιος υδάτινος τοίχος στο σχήμα του ήλιου
Ριζοσπάστης
Ενα οικοδόμημα μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας
Ηρώ Πογκόη